Uşaq travmaları

Bu ad uşaq qrupunda doğuşdan yetkin yaş qrupuna qədər həyata keçirilən dayaq-hərəkət və buna bənzər uşaq travmalarının əməliyyatları üçün aparılan cərrahi əməliyyatlara verilmişdir. Uşaq travmalarının müalicəsində, əzələ və sümük xəstəliklərinin aradan qaldırılmasında mühüm rol oynayır. Bundan əlavə, bu cərrahiyyə sahəsini normal cərrahiyyədən fərqləndirən ən əhəmiyyətli xüsusiyyət, davamlı böyüyən və inkişaf edən dayaq-hərəkət sisteminə edilən müdaxilələr olaraq görülür.

Bu üsullar uşaqlıqda müşahidə olunan yeriş pozğunluqları, sümük xəstəlikləri və digər dayaq-hərəkət aparatının xəstəliklərinin müalicəsində istifadə olunur. Multidissiplinar bir sahə olan bu şöbə xəstəliyin mənşəyinin aradan qaldırılmasında ümumi intizam üsullarını və görkəmli üsulları əhatə edir.

İnkişaf çağında sümük və əzələlərdə görülən pozğunluqları idarə etmək üçün lazım olan bir intizam olan bu sahədə insanların uşaq ehtiyacları qarşılana bilir. Uşaqlıq dövründə genetik və ya ekoloji səbəblərdən yaranan problemlər bu cərrahi üsullarla aradan qaldırılır. Xalq sağlamlığı baxımından əhəmiyyətli olan cərrahiyyənin bu qolu, yetkinlik dövründə yarana biləcək problemlərin köklü şəkildə həll edilməsi deməkdir. Yetkinlik dövründə görülən problemlərin kök səbəbi uşaqlıqda adekvat ortopedik diaqnoz və diaqnostikanın olmamasıdır.

Yetkinlik dövründə rast gəlinən bir çox ortopedik problemlərin kökündə uşaqlıqda ortaya çıxan problemlər dayanır. Bu baxımdan uşaq travmaları ilə məşğul olan uşaq ortopediyasının ortopediya və travmatologiyanın ən təməl sahələrindən biri olduğunu söyləmək olar.

Körpələrin, uşaqların və yeniyetmələrin dayaq-hərəkət sistemində doğuşdan skelet sisteminin böyüməsi bitənə qədər anadangəlmə, inkişaf və travmatik səbəblərdən yaranan uşaq travmaları uşaq ortopediyasının maraq dairəsidir. Bundan əlavə, uşaq və yeniyetmələrin əqli və fiziki cəhətdən sağlam fərdlər kimi həyatlarını davam etdirmələri uşaq ortopediyasının məsuliyyət sahəsinə daxildir.

Uşağın bədəni böyüklərin kiçik bir surəti kimi görünsə də, ortopedik diaqnostika və müalicə prosesində bir çox fərqli xüsusiyyətlərə malikdir. Böyümə və inkişaf prosesinin dinamikası uşaqlarda həm travmaların, həm də anadangəlmə və inkişaf ortopedik problemlərinin çox fərqli şəkildə irəliləməsinə səbəb olur.

Məsələn, böyüklərdə cərrahi yolla müalicə olunan bir çox sınıqlar uşaqlarda qeyri-cərrahi konservativ üsullarla müalicə edilə bilər; Yenə yetkinlik dövründə müşahidə olunan sağalma fəsadlarının əksəriyyəti uşaqlarda baş vermir və ya çox tez və problemsiz keçə bilir.

Lakin uşaqlarda dayaq-hərəkət sisteminin inkişaf dinamikası maneə törədildikdə, böyüklərdən daha çox deformasiyalar və əlilliklər baş verə bilər. Bütün bu xüsusiyyətlər göstərir ki, uşaqlar böyüklərin miniatür surətləri kimi qəbul edilməməlidir və uşaq travmalarının diaqnostika və müalicə prosesləri tamamilə fərqli xüsusiyyətlərə malikdir.

Ortopediya və travmatologiya intizamının çox təməl, ətraflı və spesifik bir hissəsini təşkil edən uşaq travmaları sahəsində xidmət edə biləcək təcrübəli ortoped-travmatoloqların sayı ölkəmizdə gündən-günə artsa da, təəssüf ki, kifayət qədər rəqəmə çatmışdır demək mümkün deyil.

Uşaqlarda əzələ və sümük travmaları nəticəsində meydana gələn inkişaf pozğunluqları insanların ehtiyaclarının qarşılanmasında əhəmiyyətlidir. Bəzi əzələ və sümük problemləri irəliləyiş göstərir. Buna görə də erkən mərhələdə müalicə edilməlidir. Bu müalicə prosesləri ilə məşğul olan tibb sahəsi olan uşaq ortopediyası lazımi görüntüləmə üsullarından istifadə edərək xəstələrdə prosesi yaxşılaşdırmağı hədəfləyir. 16 yaş və altı xəstələrdə görülən travmaya bağlı problemlərlə yanaşı, anadangəlmə sümük və əzələ problemləri də bu müalicələrlə aradan qaldırılır.

Bu kontekstdə travmatoloqlar tərəfindən tətbiq edilən tibbi və cərrahi əməliyyatlar sayəsində xəstələrin istədikləri ortopedik görünüşə sahib olması və narahatlıqlardan xilas olması təmin edilir. Əzələ-hərəkət problemlərindən əlavə, zədələr nəticəsində yaranan problemlər də müvafiq yaş qrupu üçün bu intizamla müalicə olunur. Travmatoloq diaqnoz və müalicə mərhələsində qabaqcıl görüntüləmə üsullarından istifadə edir. Ortopediya və Travmatologiyanın uşaq travmaları sahəsi xəstələrin əzələ və sümük quruluşu ilə bağlı mövcud vəziyyətlə yanaşı gələcəkdə yarana biləcək problemlərin aradan qaldırılmasında böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Uşaqlarda uşaq travması problemləri əhəmiyyətli dərəcədə dəyişir. Yetkinlərlə müqayisədə uşaqlıq böyümə və inkişafın daha sürətli olduğu bir dövr kimi tanınır. Buna görə də bəzi vəziyyətlər inkişaf və böyümə ilə əlaqələndirilməlidir. Bəzi şərtlər xəstəlik kimi görünsə də, bunlar uşaq inkişafı zamanı baş verən və müalicə tələb etməyən rutin hallardır. Eyni zamanda, uşaqlar öz xəstəliklərini ifadə etməkdə böyüklər qədər bacarıqlı deyillər. Uşaqların bu vəziyyətinə görə, bu uşaq travmalarının əməliyyatlarında xəstənin diaqnostikası və müalicəsi həmişə arzu olunan uğuru təmin edə bilməz. Bu səbəbdən bu sahədə ixtisaslaşmış mütəxəssis həkimlərdən yəni uzman ortoped-travmatoloqlardan dəstək almaq lazımdır.

Uşaq Travmaları hansılardır?

Uşaq travmalarına aid olan bir çox xəstəlik problemi var. Bu problemlər arasında sümük deformasiyası problemləri ilk sırada gəlir. Yenə serebral iflic və spino bifida xəstələri cərrahiyyənin bu sahəsinə aid olan xəstəliklər arasındadır. Bu bölgə doğumdan qaynaqlanan ayaq barmaqlarında yerimə problemləri üçün də istifadə edilə bilər.

Bu ortopedik həllər tarsal koalisiya və ya düz ayaqlılıq kimi xəstəliklərin, ayaq və ayaq sümüyü ilə bağlı problemlərin aradan qaldırılması mərhələsində işə düşür. Koxa vara, bud sümüyü təzyiqi, epifiz sürüşməsi, düz ayaq kimi müxtəlif xəstəliklər də bu sahədə həll olunur. Uşaq ortopediyasında ixtisaslaşmış travmatoloq uşağın inkişafı zamanı baş verən müxtəlif omba xəstəliklərinin müalicəsində kömək edə bilərlər.

Bu müalicə formaları sınıqların, xüsusən də uşaqlarda yaralanmaların, qırıqlar nəticəsində yaranan qanaxmaların müalicəsində istifadə olunur. Yenə uşaqlarda onurğanın inkişafı tamamlana bilmədiyi üçün onurğanın inkişafındakı deformasiyalar da bu ixtisaslaşma ilə müalicə olunur. Osteogenez imperfekta raxit və skelet displaziyaları kimi genetik və metabolik xəstəliklərin müalicəsində belə edilir.

Uşaq Travmalarının Müalicələri

Uşaq travmalarının müalicəsində bir çox üsul var. İnkişaf pozğunluqlarının aradan qaldırılması zamanı xəstələrdə ortopedik problemlərin aradan qaldırılması üçün bir çox üsullar, o cümlədən protezlərin istifadəsi mövcuddur. Sümük qırıqlarının aradan qaldırılması prosesində müxtəlif texnikalarla sümük quruluşunun vidalanması və ya əridilməsi kimi üsul və üsullar mövcuddur.

Yenə də məşqlər bəzi xəstələr üçün işləyə bilər. Yuxarıda qeyd olunan müalicələrin effektiv həyata keçirilməsi zamanı xəstələrin xarici görünüş problemləri də aradan qaldırılır. Bu həllər üçün müxtəlif üsul və üsullardan istifadə edə bilərsiniz. Bu gün müalicə mərhələsində üstünlük verilən üsullardan istifadə edilərək uşaqlıq dövründəki inkişaf problemləri aradan qaldırılır.

Yenə sümük və əzələ ağrısı kimi problemlər üçün dərman tövsiyə oluna bilər. Eyni zamanda xəstələrin vəziyyətindən asılı olaraq müxtəlif üsul və üsullar hazırlana bilər. Sümük və əzələ quruluşunda əsas problemləri aradan qaldırmaq üçün sağlamlıq mərkəzlərindən xidmət ala bilərsiniz. Uşağınız üçün hansı müalicə üsulunun effektiv istifadə oluna biləcəyi barədə fikir əldə etmək üçün uşaq müalicə üsulları haqqında müxtəlif tibb mərkəzlərinə baş çəkə və bir neçə travmatoloqla məsləhətləşə bilərsiniz.

Uşaq travmalarında tez-tez rast gəlinən və əməliyyat olunan xəstəliklər aşağıda verilmişdir:

• Anadangəlmə bud-çanaq displaziyası (omba çıxığı)
• Anadangəlmə əyripəncəlik (Pes Equinovarus)
• Serebral iflic
• Meningomyelosele (Spina bifida)
• Əzələ-skelet sisteminin anadangəlmə deformasiyaları
• Perthes xəstəliyi
• Bud sümüyü başı epifizinin sürüşməsi
• Uşaq sınıqları, dislokasiyalar və yumşaq toxuma travmaları
• Uşaqlıq və yeniyetməlik dövründə idman zədələri
• Yerimə pozğunluqları
• Uşaqlarda ayaq problemləri
• Qısa boy problemi
• Onurğa əyrilikləri (skolioz, kifoz və s.)
• Anadangəlmə qol iflici (Braxial pleksus iflici)
• Əzələ-skelet sisteminin şişləri