Uşaqlarda Yastıpəncəlik

Uşaqlarda yastıpəncəlik adətən iki fərqli şəkildə görünür. Bunlardan birincisi elastik yastıpəncəlik adlanır. Bu hallarda, uşaq oturarkən ayaqdakı qövs və ya içi boş quruluş görünə bilər. Ancaq uşaq ayağa qalxdıqda ayaq yastı olur. Digər yastıpəncəlik tipi isə uşağın ayaqları həm oturarkən, həm də ayaq üstə olanda düz olur.

Uşaqlarda yastıpəncəlik səbəbləri bu gün dəqiq bilinməsə də, bəzi tədqiqatlar genetik faktorların təsirli olduğunu göstərir. Bundan əlavə, Axilles vətərində və əzələlərdəki bəzi problemləri uşaqlarda yastıpəncəlik səbəbləri arasında saymaq olar. Axilles tendonu dana əzələsini daban sümüyü ilə birləşdirən anatomik quruluşdur. Yastıpəncəlik çox vaxt heç bir əlamət göstərmir. Ancaq ən əhəmiyyətli simptom yastı və arxasız ayaqlardır. Bundan əlavə, bəzi uşaqlar ayaqlarda, topuqlarda, dizlərdə, omba oynaqlarında və ya baldırlarda ağrı hiss edə bilər. Bundan əlavə, bu pozğunluğu olan uşaqlar gəzərkən daha tez yorulurlar.

Uşaqlarda Yastıpəncəlik müalicəsi

Uşaqlarda Yastıpəncəlik müalicəsində xəstənin yaşı və yastıpəncəlik dərəcəsi önəmlidir. Xüsusilə elastik yastıpəncəlik vəziyyətində, xəstənin şiddətli ağrıları olmadıqda, adətən müalicəyə ehtiyac yoxdur. Uşaqlarda ayaq tağları 10-11 yaşa qədər inkişaf etməyə davam edir. Bu səbəbdən ciddi problemi olmayan uşaqlarda yastıpəncəliyin cərrahi müalicəsi ümumiyyətlə tövsiyə edilmir. Uşaqlarda Yastıpəncəlik ən əhəmiyyətli səbəblərindən biri də Axilles tendon problemləridir. Bu səbəbdən müalicəyə ayaq ucunda yerimə kimi Axilles uzanma hərəkətləri ilə başlamaq olar. Bundan əlavə, bu dövrdə tətbiq oluna biləcək qeyri-cərrahi üsulları belə sıralamaq olar:

Əgər uşağın yastıpəncəlik səbəbiylə görə ayaq və ya ayağında ağrılar varsa, uşaq ortopedi ağrıları yüngülləşdirmək üçün ayağa uyğunlaşan qövs dayaqları, başqa sözlə ortopedik aparatları tövsiyə edə bilər. Bu cihazlar uşağın ayaq əyrilərini dəstəkləmək üçün tənzimlənə bilər.

Uşaqlıqda uşağın ayaq quruluşunu dəstəkləyən ortopedik xüsusiyyətlərə malik ayaqqabılara üstünlük verilə bilər.

Uşaq ortopedi tərəfindən həyata keçirilən fizioterapiya uşağın ağrısını aradan qaldırmağa kömək edə bilər.

Bu dövrdə uşaqların qaçış kimi ağır idmanlar yerinə gəzinti kimi daha az gərgin idman növləri ilə məşğul olması daha yaxşı seçimdir.

Artıq çəkisi olan uşaqlarda ayağa daha çox təzyiq edilir və bu ağrının şiddətini artıra bilər. Yastıpəncəlik problemi olan uşaqların sahəsində mütəxəssis olan uşaq ortopedinin nəzarətində arıqlamaq ağrılarını yüngülləşdirə bilər.

Uşaqlarda Yastıpəncəlik müalicəsinin məqsədi ilk növbədə ağrıları azaltmaqdır. Bu səbəbdən cərrahiyyə adətən istifadə edilmir. Ancaq nəzarətsiz ağrılar zamanı uşaq ortopedi lazım bildiyi təqdirdə cərrahi üsullardan istifadə edilə bilər. Cərrahi üsullar Axilles vətərinin qısalması, ayağın arxa və ya ön hissəsində sümük çıxıntılarının olması, sümüklərdə birləşmə problemi kimi anatomik problemlərin aradan qaldırılmasına yönəlib.

Yastıpəncəlik uşaqlıq xəstəliyidirmi?

Körpəlikdə yastıpəncəlik ümumiyyətlə normal sayılır. Uşağın yaşının irəliləməsi ilə ayaq sümükləri öz inkişafını tamamlayır və ayağın qövssüz görünüşü böyük ölçüdə itir. Ancaq yastıpəncəlik yalnız uşaqlara xas olan xəstəlik deyil. Yastıpəncəlik bəzi halları uşaqlıqda başlayır və yaşla birlikdə şiddəti artır. Yastıpəncəlik bəzi halları daha sonrakı yaşlarda baş verir. Yastıpəncəlik iki alt sinifdə müayinə etmək olar: anadangəlmə və qazanılmış yastıpəncəlik. İrəli yaşlarda yaranan yastıpəncəlik qazanılmış yastıpəncəlik hesab olunur. Piylənmə kimi faktorlar ayaqda həddindən artıq təzyiqə səbəb olduğu üçün qazanılmış yastıpəncəliyə səbəb ola bilər.

Yastıpəncəlik problemi olan uşaqlar hansı ayaqqabılara üstünlük verməlidir?

Keçmişdə ortopedik ayaqqabıların yastıpəncəli insanların ayaq quruluşunu yaxşılaşdıracağına dair ümumi bir inanc mövcud olsa da, son illərdə aparılan bəzi araşdırmalar yastıpəncəlik müalicəsində ayaqqabı seçiminin vacib olmadığını göstərir. Uşaqlarda yastıpəncəlik olması halında ümumiyyətlə müalicəyə ehtiyac yoxdur. Ancaq həm uşaqlarda, həm də böyüklərdə düz ayaqlar ağrı və yerimə çətinliyi kimi şikayətlərə səbəb ola bilər. Bu vəziyyətdə ağrıları aradan qaldırmaq və insanın daha asan hərəkət etməsini təmin etmək üçün ortopedik ayaqqabılar tövsiyə edilə bilər. Bundan əlavə, ayaqqabının içərisinə yerləşdirilən daban hissəsini dəstəkləyən xüsusi içliklər də ağrıları aradan qaldırmağa kömək edə bilər.

Uşaqlarda idmanla yastıpəncəlik problemi yarana bilərmi?

Uşaqlarda yastıpəncəlik ən əhəmiyyətli səbəblərindən biri Axilles vətərinin qısalığıdır. Uşaq ortopedi Axilles dartma məşqləri kimi tanınan məşqlərin yastıpəncəliklə bağlı şikayətləri azaltmağa kömək edə biləcəyini təklif edirlər. Bunlar; Buraya ayaq barmaqlarında, topuqlarda yerimə, ayağın daxili və yan hissələrinə basaraq yerimə, balet kimi rəqslər, topun ayaq altında yuvarlanması, müxtəlif mərtəbələrdə ayaqqabısız yerimə kimi məşqlər daxildir. Bu cür Axilles dartma məşqləri ayağın dabanının əzələlərini gücləndirməyə kömək edə bilər. Ancaq əlillik kimi neqativ hallara səbəb olmamaq üçün bunların bu sahədə mütəxəssis olan bir fizioterapevtin nəzarəti altında edilməsi vacibdir.

Yastıpəncəlik problemi olan uşaqlar hansı fəaliyyətlərdən çəkinməlidirlər?

Yastıpəncəlik problemi olan uşaqlar digər uşaqlara nisbətən daha tez yorulur. Bundan əlavə, sümüklər hələ tam inkişaf etmədiyi üçün, atlama kimi fəaliyyətlər yastıpəncəlik görə ağrıların şiddətlənməsinə səbəb ola bilər. Bu səbəbdən yastıpəncəliyi olan uşaqların ayaqlarına daha çox təzyiq göstərəcək fəaliyyətlərdən uzaq durmaları tövsiyə edilir. Əvəzində ayaq ucunda rəqs etmək, yerimək, üzmək kimi fəaliyyətlər uşaqlarda ayaq diblərinin inkişafına kömək edə bilər.